Gör, Oyna!

Konu: Görüntü tiyatrosu
Aktivite Türü: Simülasyon
Süre: 50 dakika
Araç-Gereçler: Tahta kalemi, tükenmez kalem, yazı tahtası, A4 kâğıdı
Mekân: Tercihen büyük bir oda
Hedef Grup: Herhangi bir grup
İdeal Grup Sayısı: Minimum 5 kişi, maksimum 14 kişi

••••••••••••••••••••••••••

Heykeller ve Duygular:

Heykeller ve duygular; vücut duruşlarıyla çalışılan, grubun farklı duyguları vücutlarını kullanarak ifade etmesini sağlayan bir aktivitedir. Vücut duruşları ve farklı duyguların ifade edilmesi yoluyla grubu diğer aşamalara hazırlar.

Grup ikiye bölünür. Katılımcılar 1 ya da 2 diye sayarak grubunu belirlemiş olur. Daha sonra katılımcıların sessizce etrafta yürümeleri istenir ve kolaylaştırıcı bazı noktalarda yüksek sesle 1 ya da 2 diyerek bir duygu/his/ruh hali söyler. Söylenilen numaraya sahip grup üyeleri heykel gibi (mekân içinde her nerede iseler orada) durarak belirtilen duyguyu yansıtırlar.

Grubun geri kalanı o anda bir müzededirler ve bu tematik müzedeki parçaları gözlemlemek için davet edilmişlerdir. Birkaç saniye orada kalırlar- tüm heykellere bakmaları ve gözlemlemeleri teşvik edilir. Heykellere dokunmamaları ve etkileşimde bulunmamaları istenir. Grup üyeleri; eğlenip eğlenmedikleri, heykellere dokunup dokunmadıkları ya da onları güldürmeye çalışıp çalışmadıkları konusunda hatırlatmaya ihtiyaç duyabilir. Kolaylaştırıcı müzeyi kapatır ve sonra herkes mekân içinde yürümeye devam eder ve alıştırma tekrar sayı ve duygu durumu söylenilerek devam eder. (Her grup için en az 3 tur yapılması tavsiye edilir.) Kullanılması önerilen duygular; üzgün, mutlu, gururlu, korkmuş, hayal kırıklığına uğramış, hayalperest, sıkıntılı, güçlü, güçsüz vb.

Baskı Görüntüleri:

Baskı görüntüleri, görüntü tiyatrosu performanslarında bulunan mevcut durumları daraltmayı, baskı anında grubun ana aktörleri belirlemelerinde yardımcı olmayı ve en önemli baskı türünün derin bir şekilde anlaşılmasını amaçlamaktadır.

Açıklama:

Kolaylaştırıcı, gerçekte problemin nasıl yansıtıldığını temel alan görüntü tiyatrosunda kullanılan rollerin (zalim, mazlum, müttefik, tarafsız kişi) yapılarını gruba açıklar. Grup üyeleri gruplarına geri dönerler ve seçilen baskı türünü tartışırlar. Artık grup üyeleri aynı kategoride daha çok örneği paylaşabilirler.

Tartışmanın bu bölümünde, kolaylaştırıcı yaklaşımında çok dikkatli olmalıdır, çünkü grup üyeleri her an konuşma özgürlüğünü hissetmelidir, hiç kimse fikrini empoze etmemeli ve grup olarak alınan kararların sunulmasında argümanlara dayanmamalıdır. (Fikir birliği ile) Grubun görevi, -zalim, mazlum, müttefik, tarafsız- durumla ilgili tüm karakterlerin canlandırıldığı baskı türünün somut bir örneğini imgelemektir. Diğerlerine de bu imgeyi gösterirler. Grup içinde meydana gelen tüm paylaşımların gerçeği yansıtması ve sundukları şeyin gerçek bir örnek ve kendileri tarafından yaratılmamış olması gerektiğinin vurgulanması çok önemlidir. Bu bölüm için yaklaşık 20 dakika ayırınız.

Herhangi bir durum hakkında varsayımda bulunmaya ya da yeni bir şey yaratmaya hiçbir koşulda izin verilmemelidir. Bu gibi durumlar çokça vurgulanmalıdır, çünkü sıklıkla grup üyeleri bu tuzağa düşebilmektedir –çoğunlukla söylentiler, medya ve dedikodu ile beslenenler.

Baskının meydana gelişini hayal edemeyiz –gerçekte nasıl meydana geldiğini bilmeye ihtiyacımız var. Kolaylaştırıcının rolü, gerçeklik kontrolü hakkında ve gerçeklik üzerinde çalışılmazsa sürecin ilerleme kaydedemeyeceği konusunda gruba sürekli hatırlatma yapması yönünden önemlidir. Eğer grup sıkışmışsa, sahte gerçekliği kabul ederek kolay çıkış yoluna girmeyiniz. Araştırma için yeterli zaman veriniz ve çalışmak istediğiniz problemle ilgili gerçekliği tecrübe etmelerini sağlayınız.

Gözlemler ve tecrübe yoluyla gerçekliklerin paylaşılması, mevcut baskı türlerinin farklı açılarından, aslında çalışılan konuyla ilgili karar vermenin yollarıdır. Bu yöntem aracılığıyla, nasıl bir baskı türünün uygulandığı konusunda muhtemelen pek çok yansıması olacaktır.

Olaylar tek tek diğerleriyle paylaşılır (insanların olmadığı küçük gruplar şeklinde sergilenir ve tartışılır). Rollerin, içeriğin ve gerçeklik bağlantısının sağlanması için insanlar davet edilir (gerçekte böyle vakalar olsa da olmasa da). Kolaylaştırıcı kamuoyu ile bu tartışmayı yönlendirmek zorundadır.

Tüm gösterilerden sonra, gruba birkaç soru yöneltilebilir:

Sizin bakış açınıza göre hangisi en belirgin baskı türüdür?
Hangisinde güç dengesizliği daha büyük?
Gösterileri izledikten sonra başka ne tür yorumlar yapmak istersiniz?

Kolaylaştırıcı için transfer aşaması çok önemlidir. En sonunda, kolaylaştırıcı tüm bu fikirleri kendi yaşadıkları toplumda nasıl kullanabileceklerini ya da performans esnasında ne öğrendiklerini sormalıdır –pek çok kişinin fikirlerini paylaşmasına izin verilmelidir (gözlem formlarına da kısaca yazılabilir).

••••••••••••••••••••••••••

Çevirmen: Burcu TUĞLU

Kaynak: Toolkit TTSC