Ses Yogası

Konu: Ses ve müzik
Aktivite Türü: (Simülasyon, meditasyon, rol yapma): Ses Eğitimi
Kazanımlar: Konuşma ve şarkı söyleme için ses ve vücudun hazır hale getirilmesi, kişinin güçlü sesini serbest bırakması ve benlik saygısının gelişiminin sağlanması, ses hasarlarına karşı korumanın sağlanması ve ses sanatlarına olan ilginin artırılması amaçlanmaktadır.
Süre: 45- 60 Dakika
Araç-Gereçler: Rahat kıyafetler ve ayakkabılar ya da yalın ayak, oda sıcaklığında içme suyu, isteğe bağlı olarak piyano
Mekân: Geniş kapalı alan (Alternatif olarak, açık, sessiz ya da doğa seslerinin olduğu şehir dışında bir alan olabilir.) Kabul edilebilir bir sıcaklık, düşük nem, temiz hava olmalı ve klimanın olmaması gerekmektedir.
Hedef Grup: 12 yaş ve üzeri (Ayarlandığı takdirde 7 yaş ve üzeri de olabilir.)
İdeal Grup Sayısı: 5-16 kişi

••••••••••••••••••••••••••

BİLGİLENDİRME:

Çalışma için gerekli olan duruşun nasıl olması gerektiği konusunda bilgi veriniz. Tüm eğitim boyunca genellikle aşağıda bahsedilen duruşta olmak çok önemlidir (Belirli bir alıştırmada vücudun formu diğerini gerektirmediği durumlar dışında).

Duruş Pozisyonu:

– Ayaklar birbirine paralel olmalıdır (Ayak parmakları ve topuklar omuz genişliği mesafesinde olmalıdır).

– Dizler rahat olmalıdır (Ne bükülmüş ne de kilitlenmiş bir vaziyette olmamalıdır).

– Pelvis merkezli

– Omurga düz ve yukarı doğru

– Boyun uzun (Baş, helyum dolu uçmak isteyen bir balonmuş gibi, ancak çekmeyiniz ya da gerdirmeyiniz)

– Kollar vücudun yanına demir eldivenler giymiş gibi asılı bir vaziyette olmalıdır.

ISINMA EGZERSİZLERİ

1. Fiziksel (Eklemler Ve İskelet Kasları)

Grubun daire olmasını isteyiniz ve ayak eklemlerinden başlamak üzere sırasıyla dizler, kalçalar, omurga, boyun, omuzlar, dirsekler, el bilekleri ve parmaklar ile basit hareketler yaptırınız. İkinci olarak ise kasları (basit ve oldukça dikkatli bir şekilde) esnetiniz.

2. Mafsal Kaslar (Ağız, Yanaklar, Dil, Boğaz, Yüz)

Burada hala ses yok, sadece hava sesleri duyulabilir. Çene açılıp kapanarak yüz kasları yavaşça esnetilir, daha sonra komik, korkunç, mutlu, üzgün gibi hareketler daha dinamik bir şekilde yapılarak devam edilir. Yanaklar şişirilir (Gargara yapılıyormuş gibi hava içeriye çekilir). Dilin ucu ile ağız boşluğunda daireler çiziniz ve ters yöne doğru da tekrarlayınız. Yutkununuz. Ağızlar kapalı sessizce ve ağızlar genişçe açılmış aynı sesle esneyiniz. Dudakları yuvarlayınız –“m” oluşturur gibi kapalı dudaklardan hava üfleyiniz sanki bir ördek suratı gibi, fakat ses tellerinden hiç ses çıkmamalı sadece hava sesleri duyulmalıdır. Tekrar yapınız. Parmak uçları ile yüz masajı yapınız. Eriyen balmumu gibi yüzü rahatlatınız.

Nefes Alma

Katılımcılara göğüs solunumu (yüksek) ve karın solunumu (düşük) arasındaki farkları anlatınız ve genel olarak mümkün olduğunca karın solunumu yapmalarını yani diyaframı kullanmalarını öneriniz.

Yavaşça kollar yanlardan yukarıya düz olarak kalkacak şekilde nefes alıp veriniz. 4 sayı kadar sayarak nefes alınız, 4 sayı kadar aldığınız nefesi tutunuz. Daha sonra yine 4 sayı kadar geriye sayarak nefes veriniz ve 4 sayı kadar bekleyiniz. Birkaç kez tekrarlayınız.

Köpek solunumu yapınız. Ağız biçiminin “ah”dan “ae” ya da “oh” dan “ooh” a değişiklik gösterirken dil dışarıda kısa ve hızlı soluk alınız. Ses çıkarmayınız. Sadece bir yudum su ya da yutkunarak ağzınızı ve boğazınızı nemlendiriniz.

Dudaklar arasında bir çöp varmış gibi küçük bir boşluktan nefes veriniz. Uzun, sakin fakat sürekli; kısa, sert, güçlü nefes alıncaya kadar ritmik bir şekilde tekrarlanan şekillerde nefes veriniz.

Bir lastiği pompalarmış gibi ritmik olarak “F” sesi çıkararak güçlü nefes veriniz. Aynı işlemi “S” sesine dönüştürerek tekrarlayınız.

Üst gövdeyi (orta hızda tekrarlayan şekilde sağa ve sola doğru) kollar kendine sarılmış pozisyondan kurtararak başın üstünde bir çubuk tutuyormuş gibi dirsekler bükülmeden yüz karşıya bakacak şekilde açılarak yukarıya kaldırınız ve her iki tarafa yan pozisyonda burundan nefes veriniz ve tüm havanın dışarıya boşaltılmasını sağlayınız. Özellikle sırt ve karın kasları konusunda dikkatli olmaları yönünde ikazda bulununuz.

Ses

• Sessizce yapılan dudak yuvarlama hareketine ses ekleyerek at uğultusuna dönüştürünüz.

• Motor çalıştırma: Bir araba motoru olduğunuzu hayal ediniz ve kış mevsiminde çalışmakta problem yaşadığınızı düşününüz. “V” sesi çıkararak (ön üst dişler ve alt dudak yardımıyla) ve bir dakika boyunca bu denemeyi diyaframdan gelen titreşimli hava ile taklit ediniz ve sonunda arabayı çalıştırmayı başarınız. Çalıştığında, çalışan bir araba sesi ile vitesi ve hızı değiştirerek devam ediniz. (Bulunulan alan alçalan ve yükselen bir yol unutmayınız J). Çıkarılan ses sürekli bir “V” sesidir.

• Uğultu: Sessiz harflerin titreşimiyle elde edilen uzun nefesler veriniz. Örneğin; “zzz” , “bbb”, “mmm” (inek sesi gibi), “nnn”… . Bunu yaparken, ses vücudunuzun bölümlerinde dolaşıyormuş ve yankılanıyormuş gibi etrafta yürüyünüz.

• “ah ve “oh” sesleri arasında bir sesle uzun nefes veriniz – Ağız açık, İngilizce ought (Ɔ:t) kelimesinin söylenişi gibi. Tüm nefes verme egzersizi boyunca sabit, sürekli ve aynı nitelikte ve nicelikte ses çıkarmaya çalışınız. Kendinizi ağır bir duman makinesi gibi görünüz ve sanki bu havayı ağzınızdan boşluğa dolduruyormuş gibi hayal ediniz. Ritüellerde olduğu gibi ciddi ve güçlü olunuz. Birkaç kez etkinliği tekrarlayınız. Alternatif sesler üretebilirsiniz – “yeah” sesine “oh” ekleyerek ve daha sonra ve “ee”, ”eah”, ”ah”, ”oh” ve “oo” sıralamasını takip ederek “yeah”+”oh”+”oui”+”yeah”+”oh”+”oui” şeklinde sesler oluşturabilirsiniz. Katılımcılara çıkarılan seslerin nitelik ve niceliğinin eşit olması gerektiğini ve sesler arasındaki geçişin kusursuz olmasını hatırlatınız.

SESİ SERBEST BIRAKMA (OYUNLAR)

Afrika Zili: Katılımcıları daire şeklinde yerleştiriniz. Sanki önünde 4/4 ölçüsünde bir noktayı kürekle kazıyormuş gibi hareketle başlayınız. (ya da sadece bir ayağı üzerinde değişimli bir şekilde durunuz, her bir taraf için 2 kez maksimum dakikada 120 kalp atımı). Hareketi durdurmadan, şarkı söyleyiniz ya da bağırınız. 1.kişi bir melodi, ses ya da kısa bir ağlama sesi gibi bir şeyler önerir ve diğerleri aynı şekilde devam ettirir (4 atım). Daha sonra diğer kişiye sıra geçer ve daire tamamlanana kadar durmaksızın devam eder.

Ses Fırlatma: Katılımcıların daire olmasını isteyiniz. Her birinin elinde materyale, büyüklüğüne ve nesneyi oluşturan şekle bağlı olarak eşleşen sese eşlik edecek hayali bir top ya da herhangi bir eşya bulundurmalarını isteyiniz. Şekil, büyüklük, ağırlık, köken açısından farklılık gösterebilir. Nesne hazırlandıktan sonra, dairedeki belirlenmiş ve bakışlarla sabitlenmiş kişiye nesne fırlama anındaki sesi eşliğinde fırlatılır (kısa ve ani, ya da uzun ve yüzer şekilde, eğlenceli veya düz bir şekilde…). Düşüncenizi ve niyetinizi, belirli nesne ve alıcının sesi ve yolu ile bağdaştırmak önemlidir. Bu yolla topun ya da nesnenin tüm yolculuğunu vokal sesle göstererek somutlaştırmış olduğunuz niyetinizi dile getirmiş oldunuz.

Ses Zinciri: Daire içindeki katılımcılardan biri bir ses üretir ve bunu diğer katılımcıya yöneltir. Bu kişi sesi taklit eder ve daha sonra kendine özgü bir hale dönüştürerek diğer katılımcılara sırayla aynı şekilde devam ettirilir.

Değerlendirme (Geri Bildirim İçin Sorular)

• Organlardaki fiziksel problemler (boğaz, ses telleri, diyafram, kafa, kaslar …) hakkında tartışın;

• Bütün süreci mental (nedeni) ve duygular (reaksiyon ve / veya içgüdü) açısından tartışın;

• Beyin fırtınası ile egzersizlerin yenilerini ve / veya düzeltmelerini / geliştirmelerini tartışın.

••••••••••••••••••••••••••

Çevirmen: Burcu TUĞLU

Kaynak: Toolkit TTSC